Kış mevsiminin yaklaşmasıyla birlikte, Bartın halkı dağlık alanlarda yetişen ve birçok hastalığa iyi geldiği bilinen kuşburnunu toplamak için ağaçların başına toplandı. Dikenli dallar arasından büyük bir emekle toplanan bu meyve, C vitamini açısından son derece zengindir.
Anadolu’da yaban gülü ya da itburnu olarak da bilinen kuşburnu, kış aylarının şifa deposudur ve bolca C vitamini içerir, tam bir antioksidan kaynağıdır. Soğuk algınlığı ve nezle gibi hastalıklarda deyim yerindeyse can simidi olarak işlev görür. Öksürük, bronşit, nefes darlığında halk arasında ilk başvurulan meyvedir.
Türkiye’de genellikle kuşburnunun toplanma dönemi ağustos sonu ile kasım ortasına kadardır. Burada dikkat edilmesi gereken önemli bir nokta, kuşburnunun ilk don yaşanana kadar çalının üzerinde kalması. Bu ilk don olayı kuşburnunu daha parlak bir kırmızıya dönüştürüyor ve yumuşatıyor.
Şifa deposu dağlarda
Bartın Karaköy Mahallesi’nde yaşayan E.K ve ailesi, Bartın’ın çeşitli bölgelerinden kuşburnunu topluyor ve toptancılara satıyor. Hasat için en uygun zamanın ağustos sonu ve ekim ortası olduğunu belirten E.K :” Kuşburnu çalı formunda ve dikenli bir bitki olduğu için hasadında belli noktalara dikkat etmek gerekiyor. Özellikle dikenlerden korunmak için sağlam bir bahçe eldiveni tercih edilmeli, ona göre giyinilmeli. Özellikle yaz aylarında çalılıklarda su sıkıntısı çektikleri için yılanlarla karşılaşabiliyorsunuz.
Topluyor, toptancılara satıyor
Eşim, annem hatta çocuklarım ile geliyorum toplamaya. Bin bir zahmetle topluyoruz dağlarda çalıların arasında. Özellikle yaz günü çok zahmetli. Hazırlıklı olmanız gerekiyor çünkü saatlerce vaktimiz burada geçiyor, başınıza ne geleceği belli değil. Onca zahmetle topladığımız kuşburnunun kilosu toptancıda 15 Türk Lirası. Pazarda ise 30 Türk Lirasına satılıyor. O yüzden kendin toplayıp kendin satsan daha iyi.
Sadece insanların değil..
Kuşburnu meyveleri dikkatli bir şekilde toplanmalıdır. Kuşburnu sadece insanların değil kuşların da tercih ettiği bir besin olduğu için dalda kurumuş olan meyveler onlara bırakılmalı.
Hem topluyor, hem de araştırıyor
Kuşburnu gülgiller familyasından ve dikenli bir bitki. Sadece toplamıyorum araştırıyorum da (Gülüyor). Kuşburnu meyvesi, bitki üzerinde güller açtıktan ve çiçekler döküldükten sonra oluşan bir meyve. Kuşburnu ilk oluşmaya başladığında sert ve yeşil renkte. Havalar soğumaya ve günler kısalmaya başladığında kuşburnu meyvesi kırmızıya dönmeye başlar. Mucize bir meyve.
Kendiniz yetiştirmek isterseniz..
Ben kendim yetiştirmiyorum. Ama kuşburnu meyvesini kendiniz yetiştirmek isterseniz budama işlemine ve zamanına mutlaka dikkat etmek gerekiyor. Bitkinin gelişimini güçlendirmek, hastalıktan korumak ve verimi arttırmak için yapılıyor. İlkbahar ve sonbahar mevsimlerinde budanabilir. Budama hem kuşburnu meyvesine şekil vermek hem de hastalıklı ve zayıf dalların kesilmesini gerektiriyor.
MUHABİR - YUSUFHAN KABAKCI
