Bayraktar, 2024 yılında marketlerde takip edilen 41 ürünün 40’ında fiyat artışı yaşandığını, yalnızca bir ürünün fiyatında düşüş olduğunu belirtti. Fiyatı en çok artan ürünün markette beyaz lahana, üreticide ise mandalina olduğunu ifade ederken, fiyatı en fazla düşen ürünün ise hem markette hem de üreticide patates olduğunu açıkladı.
Geçen yıl marketlerde en fazla fiyat artışı yüzde 179,1 ile beyaz lahanada görülürken, bu ürünü yüzde 135 ile mandalina, yüzde 115,2 ile patlıcan ve pırasa takip etti. En büyük fiyat düşüşü ise yüzde 16 ile patateste yaşandı.
Üretici bazında 33 ürün analiz edildi ve bu ürünlerin 29’unda fiyat artışı kaydedildi. En yüksek fiyat artışı yüzde 276,5 ile mandalinada gerçekleşirken, bunu yüzde 270,4 ile karnabahar, yüzde 166,2 ile beyaz lahana ve yüzde 153 ile pırasa takip etti. Bartın’ın verimli tarım alanlarında yoğun olarak yetiştirilen patatesin fiyatı ise yüzde 59,8 oranında düşüş gösterdi. Bu düşüşte, rekoltenin artması etkili oldu.
Bayraktar, özellikle patates üretiminde yüzde 21,1’lik bir artışın yaşandığını, bu durumun fiyatları bir önceki yılın altına çektiğini belirtti. Zeytinyağı, Antep fıstığı ve kuru kayısıda da arz fazlalığından kaynaklı fiyat düşüşleri yaşandı.
Aralık 2024'te market fiyatları üzerinde yapılan analizlerde, 41 ürünün 24’ünde artış, 17’sinde ise düşüş görüldü. En yüksek fiyat artışı yüzde 75,6 ile beyaz lahanada, en büyük fiyat düşüşü ise yüzde 35,5 ile karnabaharda yaşandı. Üreticiler arasında ise patates yüzde 27,9 ile en fazla fiyat düşüşü yaşayan ürün oldu.
Üretimde patlıcan fiyatları yüzde 89,2 artarak dikkat çekti. Bu artışı, yeşil soğanın yüzde 44,5, beyaz lahananın yüzde 42,3 ve karnabaharın yüzde 31,6 artışı izledi. Bayraktar, patlıcanda yaşanan bu fiyat artışının, üretim arzındaki düşüşten kaynaklandığını belirtti.
TZOB Genel Başkanı, gübre, yem, tarım ilacı, elektrik ve mazot fiyatlarındaki artışların, üreticiler için önemli bir maliyet unsuru haline geldiğini vurguladı. Özellikle kış sebzelerinde üretici fiyatlarının düşük seyretmesi ve yüksek maliyetler, tarım alanlarının daralmasına neden oldu. Ayrıca, kıyı şeridinde meydana gelen doğal afetlerin üretimi olumsuz etkileyerek fiyatların yükselmesine sebep olduğu belirtildi.
Aralık 2024’te limon, patates, portakal ve havuç gibi ürünlerin markette üretici fiyatlarına göre oldukça yüksek bir farkla satıldığı gözlemlendi. Limon üreticide 7 TL iken markette 30 TL’ye, patates 4 TL iken 18 TL’ye, portakal 10 TL iken 37 TL’ye ve havuç 11 TL iken 37 TL’ye ulaştı.
Şemsi Bayraktar, Bartın gibi tarım bölgelerinde üretici fiyatlarının düşük olmasının üretim alanlarını daralttığını ve bu durumun gelecekte tarım sektöründe sürdürülebilirliği olumsuz etkileyebileceğini ifade etti. Tarımsal desteklerin artırılması ve girdi maliyetlerinin düşürülmesi gerektiğini belirten Bayraktar, üreticinin korunmasının tüketiciyi de koruyacağını vurguladı.
MUHABİR - YUSUFHAN KABAKCI
